wtorek, 24 kwietnia 2018

Mazury ;)

Mazury  – region geograficzno-kulturowy w północno-wschodniej Polsce. Obejmuje tereny Pojezierza Mazurskiego i Pojezierza Iławskiego, administracyjnie wchodzi w skład województwa warmińsko-mazurskiego.

Warunki naturalne
Krajobraz regionu został ukształtowany przez ostatnie zlodowacenie około 14 000–15 000 lat temu. Z tego okresu pochodzi, znaleziony w okolicach Giżycka, fragment rogu renifera.
Najwyższy szczyt Mazur – Dylewska Góra położona jest na wysokości 312 m n.p.m.
Do największych jezior na Mazurach należą Śniardwy, będące największym jeziorem w Polsce (pow. 113,8 km²) oraz Mamry, które jest jeziorem o największej objętości w Polsce (obj. 1013 mln m³).


Turystyka


Spływ rzeką Krutynia
Atrakcją turystyczną jest Pole Bitwy – Grunwald, na którym w 1410 r. wojska polsko-litewskie pokonały Krzyżaków.
Sieć kanałów wodnych łączących liczne jeziora jest atrakcją dla żeglarzy i wodniaków. Wiele jezior jest połączonych kanałami żeglownymi (kanały mazurskie, Kanał Elbląski). Na Kanale Elbląskim odbywa się żegluga statków tzw. białej floty.


Krajobraz

Charakterystyczne elementy krajobrazu:

  • Przydrożne aleje drzew.
  • Pałace oraz dwory z założeniami parkowo-ogrodowymi.
  • Mazurskie cmentarze ewangelickie.
  • Obiekty dawnych linii kolejowych.
  • Charakterystyczne dla regionu są też pozostałości wczesnośredniowiecznych (XI – XII w.) posągów nagrobnych bądź przedstawień bóstw pruskich plemion, tzw. baby pruskie.

Charakterystyczna dla Mazur droga z aleją drzew

Pałace i dwory

Spełniały one nie tylko funkcje użytkowe i reprezentacyjne, ale także gospodarcze. Składały się zwykle z położonej w centrum rezydencji z założeniem parkowym; cmentarzem rodowym; ze stawami. Obiekty te stanowiły niegdyś centra kultury i rolnictwa i są przykładem znaczących osiągnięć architektury europejskiej dawnych czasów. Po II wojnie światowej były często zamieniane w magazyny i PGR-y – co doprowadziło do ich znacznej dewastacji.


Cmentarze

Na terenie Warmii i Mazur obecnie znajduje się około 3200 cmentarzy. Najwięcej z nich to cmentarze ewangelicko-augsburskie. Historia cmentarzy zaczyna się dopiero w XVIII wieku – wtedy to zmieniło się nastawienie ludności do śmierci. Grób stał się miejscem upamiętnienia człowieka a nie tylko miejscem złożenia zwłok. Powstała sztuka nagrobna, groby zaczęły zdobić epitafia. Cmentarz stał się gajem – przedsionkiem raju.
Na Mazurach można wyróżnić cmentarze wiejskie, rodzinne, wojenne, cmentarze leśne. Cmentarze wiejskie sytuowane były przy kościołach i dopiero w XIX wieku wprowadzono zakaz chowania zwłok w obrębach siedzib ludzkich. Każda wieś miała swój cmentarz leżący zwykle na wzniesieniu. Położenie cmentarzy zdradzają w krajobrazie kępy drzew tworzące zespoły zielonych alejek. Zwykle układ alejek zbudowany jest na planie krzyża. Na cmentarzach ewangelickich przeważają gatunki iglaste.
Cmentarze rodowe położone są zwykle w atrakcyjnych krajobrazowo miejscach i na wzniesieniach. Charakterystyczny jest tu grobowiec rodziny Fahrenheidów – słynna piramida w Rapie.
Cmentarze z I wojny światowej. Stanowią proste układy kompozycyjne, skromne w formach. Na nich spoczywają żołnierze niemieccy i rosyjscy polegli w latach 1914–1915.
Obecnie (2008 r.) mazurskie cmentarze niszczeją w zapomnieniu. Zdewastowano groby, kwatery pozbawiono metalowych krzyży i zdobionych ogrodzeń, zniszczone i rozkradzione zostały płyty nagrobne i kamienne pomniki.


Charakterystyka

Mazury uważane są za jeden z cudów natury, ponieważ posiadają niemalże najbogatsza sieć wodną spośród wszystkich regionów Polski. Trudno nie zachwycać się tym miejscem skoro jest tu znacznie więcej jezior niż w innych regionach naszego kraju. Największe z nich to Jezioro Śniardwy (113,8 km²) i Mamry (104,5 km²). Kraina Wielkich Jezior Mazurskich przyciąga masę turystów, którzy chętnie wybierają się nad jeziora w rożnych celach. Można tu spotkać żeglarzy i kajakarzy, a także miłośników ciszy i spacerów po lesie. Rejon porasta Puszcza Piska, pokryta siecią szlaków pieszych, rowerowych i konnych. W okolicy można zwiedzić dużo gotyckich zamków i kościołów, wzniesionych przez władających niegdyś tymi ziemiami Krzyżaków.

Fauna i flora

Lasy zajmują około 30% powierzchni regionu. Znajdują się tu liczne kompleksy, głównie lasów świerkowo-sosnowych, o stanie zbliżonym do pierwotnego. Największymi z nich są: Puszcza Piska, Puszcza Borecka, Lasy Purdzkie, Lasy Ramudzkie, Lasy Napiwodzkie, Lasy Taborskie i Lasy Dzierzgońskie. Poza lasami duże połacie terenów zajmuje roślinność błotna i torfowiskowa. Występuje tu także wiele gatunków roślin zielnych i reliktowych gatunków tundrowych, np.: mech wodny, moczarka kanadyjska, babka, tatarak, chaber łąkowy, głóg, koniczyna i rokitnik.
Mazury zamieszkuje wiele gatunków zwierząt. Lasy są siedliskiem żubra, łosia, bobra, jelenia, sarny, dzika i zająca. Występują tu także lisy, wilki, rysie, kuny leśne, borsuki i nietoperze. Kraina ta charakteryzuje się jednak przede wszystkim bogactwem ptaków. Należą do nich: głuszce, jarząbki, cietrzewie, kruki, orły przednie, orzechówki, sójki, dzięcioły, myszołowy, jastrzębie, krogulce, czaple, żurawie i wiele innych. W mazurskich wodach rzek i jezior występuje ponadto wiele gatunków ryb, m.in.: łosoś, troć, głowacz, kleń, jelec, sieja, sum, szczupak, płoć, leszcz, okoń, węgorz, peluga, amur biały, tołpyga biała oraz tołpyga pstra.

Klimat

Klimat Mazur kształtowany jest głównie przez masy powietrza kontynentalnego, napływającego ze wschodu. Zimy są tu długie i mroźne, natomiast lata krótkie i słoneczne. Krótki jest także okres wegetacyjny, który trwa przez około 180–190 dni w roku.

  Jezioro Nidzkie


Kraina Wielkich Jezior Mazurskich (842.83) – mezoregion, położony w północnej Polsce, obejmujący środkową część Pojezierza Mazurskiego o powierzchni 1732 km², z czego 486 km² zajmują jeziora. Na południu graniczy z Równiną Mazurską, od wschodu z Pojezierzem Ełckim, od północy z Krainą Węgorapy, a od zachodu z Pojezierzem Mrągowskim i Niziną Sępopolską. Jeziora połączone są kanałami mazurskimi. Na lądzie, w większości pokrytym lasem, dominuje krajobraz młodoglacjalny, który został ukształtowany w neogenie. Największy wpływ na obecną rzeźbę terenu miała ostatnia faza zlodowacenia bałtyckiego, która zakończyła się ok. 10 tys. lat temu. Cofający się lądolód usypywał położone równoleżnikowo ciągi wzgórz morenowych, zbudowane z glin, żwirów i głazów. W zagłębieniach między wyniesieniami pozostawały wielkie bryły martwego lodu, które wytapiając się pozostawiły misy wytopiskowe. Płynące pod lodem rzeki wypłukały głębokie rynny. Tak powstały jeziora mazurskie, dziś połączone systemem kanałów.
Jest to obszar wyjątkowy zarówno w skali całego kraju, jak i Europy – niezwykle bogaty pod względem przyrodniczym, pełen historycznych zabytków oraz uwielbiany przez miłośników sportów wodnych, wędkarstwa i letników. Wielkie Jeziora Mazurskie słyną z niezliczonych siedlisk rzadkich ptaków. Można obserwować m.in. uważanego za symbol Mazur kormorana, perkoza dwuczubego, łyskę, czaplę oraz łabędzia niemego, najliczniej gniazdującego na jeziorze Łuknajno. Żyje tu również rzadki bocian czarny, kania czarna, orzeł przedni i bielik. Wędrowcy spotykają na swojej drodze wydrę, bobra, żółwia błotnego, łosia oraz wiele gatunków nietoperzy i kolorowych ważek. Szczególną atrakcją na przełomie września i października są rykowiska jeleni.
Ważną rolę w gospodarce regionu odgrywa rybołówstwo, przede wszystkim jednak turystyka i sporty wodne. Głównymi ośrodkami są: Giżycko, Mikołajki, Pisz, Węgorzewo. Znajduje się tu szereg rezerwatów przyrody i Mazurski Park Krajobrazowy.
Największą atrakcją turystyczną Krainy Wielkich Jezior są jeziora tam występujące, w tym największe w Polsce Śniardwy (113,8 km²), Mamry (105 km²), oraz Niegocin, Orzysz, Jagodne, Tałty.

2 komentarze:

  1. Byłam raz na Mazurach, cudowne miejsce :)

    Mój BLOG

    OdpowiedzUsuń
  2. Ja jeszcze nie, ale może kiedyś uda mi się pojechać z rodzinką. Pozdrawiam ;)

    OdpowiedzUsuń