Dzień Wiedzy o Fibromialgii

Fibromialgia - zespół chorobowy, charakteryzujący się uogólnionym bólem w układzie ruchu z występowaniem charakterystycznych punktów, rozmieszczonych symetrycznie (tzw. punktów spustowych), wrażliwych na ucisk, któremu towarzyszy uczucie przewlekłego zmęczenia, wrażenie sztywności oraz sen niepowodujący poczucia odpoczynku.

Termin fibromialgia został po raz pierwszy użyty w medycynie w 1976 r., natomiast w 1990 r. Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne (ACR - American College of Rheumatology) podało kryteria klasyfikacyjne tej jednostki chorobowej. Uważa się, że na fibromialgię cierpi około 4% populacji, częściej chorują kobiety i częstość występowania zwiększa się wraz z wiekiem (około 8% kobiet po 70 roku życia).

Rozpoznanie

Wspomniane powyżej kryteria Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego pozwalają na rozpoznanie fibromialgii, jeśli oba poniżej podane kryteria są spełnione oraz ból utrzymuje się co najmniej od 3 miesięcy.

• W wywiadzie chory zgłasza uogólniony ból. Ból ma charakter uogólniony, jeśli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
  • ból lewej połowy ciała
  • ból prawej połowy ciała
  • ból powyżej pasa
  • ból poniżej pasa
  • ból w okolicy szkieletu osiowego
    • ból kręgosłupa szyjnego lub
    • ból przedniej części klatki piersiowej lub
    • ból kręgosłupa piersiowego lub
    • ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego

• Ból przy ucisku przynajmniej 11 z podanych poniżej 18 punktów spustowych. Ucisk powinien być wywierany z siłą około 4 kilogramów.
  • potylica obustronnie w miejscu przyczepów mięśnia podpotylicznego
  • dolna część kręgosłupa szyjnego, obustronnie na przedniej powierzchni przestrzeni między wyrostkami poprzecznymi kręgów C5 - C7
  • mięsień czworoboczny obustronnie w punkcie środkowym górnej jego krawędzi
  • mięsień nad grzebieniowy obustronnie, w części początkowej powyżej grzebienia łopatki
  • drugie żebro obustronnie, przy przyczepie chrząstki żebrowej na powierzchni górnej
  • nad kłykieć boczny kości ramiennej obustronnie, 2 cm obwodowo od nad kłykcia
  • pośladek obustronnie, w górnym zewnętrznym kwadrancie na przednim fałdzie mięśnia
  • kolano obustronnie, na przyśrodkowej częścią ciała tłuszczowego pod rzepkowego pro ksymalnie od szpary stawu

Przyczyny

Nie ma jednoznacznych teorii określających przyczynę tej choroby. U chorych na fibromialgię stwierdzono zaburzenia czwartej fazy snu (NREM - bez szybkich ruchów gałek ocznych). W EEG stwierdzono nakładanie się wielu powtarzających się fal α, co jest jednak również spotykane u osób wyczerpanych emocjonalnie lub z zespołem bezdechu śródsennego.
Stwierdzono również w płynie mózgowo-rdzeniowym małe stężenie serotoniny, jednak leki wpływające na jej stężenie nie przynoszą efektu w leczeniu fibromialgii.
Stwierdza się także zmniejszenie stężenia somatomedyny C (mediator działania hormonu wzrostu) oraz podwyższenie stężenia substancji P, która będąc neuroprzekaźnikiem może odpowiadać za przekazywanie bodźców bólowych.
U wielu chorych występują objawy spełniające rozpoznanie zaburzeń psychicznych, takich jak lęk, hipochondria, depresja, jednakże fibromialgia występuje również u ludzi bez jakichkolwiek zaburzeń psychicznych.

Przebieg choroby

Choroba ma niekorzystne rokowanie. Pomimo leczenia u większości chorych utrzymują się objawy choroby. Tylko około 25% chorych osiąga remisję. Według danych amerykańskich 10 do 25% chorych jest niezdolnych do wykonywania jakiejkolwiek pracy, u kolejnych konieczna jest zmiana charakteru pracy. Z uwagi, że niektórzy lekarze oraz towarzystwa ubezpieczeniowe poddają w wątpliwość występowanie tej choroby, chorzy niejednokrotnie mają problemy z uzyskaniem orzeczenia inwalidztwa, co rodzi szereg problemów socjalnych.

Leczenie

Niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykosteroidy nie przynoszą istotnej poprawy, jedynie w małym stopniu zmniejszają objawy tej choroby. Czasowe złagodzenie dolegliwości mogą spowodować miejscowe wstrzyknięcia lidokainy, fizykoterapia (zwłaszcza ciepłolecznictwo). Poprawę mogą także spowodować leki antydepresyjne, takie jak amitryptylina, doksepina; ostatnio bada się efektywność nowatorskiej terapii LDN (gdzie używa się małych dawek naltreksonu w celu podwyższenia poziomu endorfin dla celów leczniczych) w fibromialgii. Ważna jest psychoterapia oraz pomoc psychologa.
Ostatnie doniesienia niemieckich naukowców pokazują, iż terapia metodą REST (min. przez pobyt w kabinie deprywacyjnej) przynosi trwałe efekty, w postaci przywrócenia fazy REM podczas snu, dzięki czemu pacjenci mogą budzić się wypoczęci.
Wiele osób wskazuje również na korzyści wynikające z palenia konopi indyjskich w postaci łagodzenia większości objawów chorob^y...