W ówczesnych czasach coraz większa ilość osób choruje na cukrzycę. Innym ważnym celem jest także okazanie wsparcia osobom chorym. Tematy, które są poruszane w trakcie wykładów nie dotyczą tylko samej choroby, ale również praw człowieka oraz kosztów leczenia. W tym miejscu rodzi się pytanie – czym właściwie jest cukrzyca?
Na czym polega jej istota?
Cukrzyca to choroba z grupy metabolicznych, które charakteryzują się hiperglikemią, a mówiąc w prostszym języku podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Powodem tego stanu rzeczy jest niewłaściwe wydzielanie insuliny. Hiperglikemia przewlekła wiąże się często z gorszym funkcjonowaniem lub uszkodzeniem takich narządów jak nerki, oczy lub serce. Cukrzycę można podzielić ze względu na przyczynę jej powstania- wyróżnia się cukrzycę typu 1 i 2 oraz kobiet w ciąży. Istnieją jeszcze inne podziały, jednakże cukrzyca typu 2 pojawia się najczęściej. Czym się charakteryzuje? Przede wszystkim tym, że dochodzi do insulino-odporności. Następuje uszkodzenie komórek beta i upośledzenie pracy trzustki. Konsekwencją jest całkowite zaprzestanie wydzielania insuliny przez ten organ.
Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się słabym wydzielaniem insuliny. Do końca nie jest znana przyczyna powstawania tej choroby jednak można przypuszczać, że ma podłoże genetyczne oraz środowiskowe.
Jakie są objawy?
Jednym z głównych objawów jest przede wszystkim wysokie stężenie cukru w organizmie, który przechodzi do moczu tworząc cukromocz. Osoby chore często odczuwają wzmożone pragnienie czego konsekwencją jest wypijanie zbyt dużej ilości płynów wydalanych później w postaci wielomoczu. Kolejnymi objawami, na które warto zwrócić uwagę to chudnięcie oraz odwodnienie na skutek dużej ilości wydalanej wody. Chorzy cierpią również znacznie częściej z powodu infekcji.
Większość z nich ma problemy ze wzrokiem. Pojawia się także nieprzyjemne wędzenie w rejonie narządów płciowych. U osób chorych mogą pojawić się omdlenia, a w najgorszym przypadku mogą wpaść w śpiączkę. Bardzo poważnym powikłaniem, o którym zapewne każdy słyszał jest ”stopa cukrzycowa”. Pojawia się ona w wyniku niedostatecznego ukrwienia kończyny czego konsekwencją jest zmniejszona wrażliwość na ból, słabe gojenie się ran oraz owrzodzenia. Często dochodzi do osłabienia kości i stawów oraz deformacji stopy. Problem ten dotyczy przede wszystkim osób z cukrzycą typu 2. Leczenie jest dość kosztowne oraz długotrwałe, ale możne pozwolić uchronić chorego przed amputacją.
Leczenie Cukrzycy polega na podawaniu choremu odpowiedniej dawki insuliny oraz leków doustnych. Bardzo ważne jest także przestrzeganie diety. Chorzy muszą znajdować się pod stałą opieką lekarza. Zachęcamy do poszerzania wiedzy na temat tej choroby oraz brania udziału w Dniu Walki z Cukrzycą.
Cukrzyca: rodzaje i przyczyny.
Najprościej cukrzycę można podzielić na typ I, nazywany kiedyś „cukrzycą insulinozależną”, ujawniający się w dzieciństwie oraz u młodych dorosłych i typ II, zwany „cukrzycą insulinoniezależną”, dotykający ludzi starszych. Istnieją też inne, specyficzne typy cukrzycy:- cukrzyca ciężarnych,
- cukrzyca typu MODY,
- cukrzyca typu LADA,
- cukrzyca wtórna.
Typy cukrzycy
Cukrzyca typu 1
Dotyka głównie (choć nie jest to zasadą) dzieci i młodych dorosłych przed 35 rokiem życia. Nazywamy ją często „cukrzycą młodego wieku” [3]. Stanowi ok. 9% ogólnej liczby pacjentów z cukrzycą [2].Przyczyną zachorowania na cukrzycę typu 1 jest nieprawidłowa aktywność układu immunologicznego organizmu (czyli odpornościowego), który własne prawidłowe komórki beta trzustki wydzielające insulinę uznaje za obce. Organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom produkującym insulinę. Mówiąc najkrócej – niszczy je.
Cukrzycę typu 1 charakteryzuje nagły początek. W momencie rozpoznania choroby zwykle około 80% komórek beta jest już nieaktywnych. Nie można zapobiec jej wystąpieniu, a jedynym sposobem leczenia tego rodzaju cukrzycy jest:
- podawanie insuliny,
- dieta,
- aktywny tryb życia (wysiłek fizyczny).
Cukrzyca typu LADA (Latent Autoimmune Diabetes in Adults)
To mieszcząca się w definicji cukrzycy typu 1, późno ujawniająca się cukrzyca o podłożu autoimmunologicznym u osób dorosłych. Mówiąc krótko, to jedynka u osób starszych.Cukrzyca typu LADA dotyczy 5 – 10% osób z cukrzycą rozpoznaną po 35 roku życia. Należy do cukrzycy typu 1 o wolno postępującym autoimmunologicznym procesie destrukcji komórek beta. Osoby chorujące na ten typ cukrzycy są względnie szczupłe i bardzo wrażliwe na działanie insuliny.
Objawy kliniczne w cukrzycy typu LADA nie zawsze pozwalają na ostateczne postawienie rozpoznania, sprawiając trudności diagnostyczne w różnicowaniu z cukrzycą typu 2. Prawdopodobnie nawet do 15% osób, u których zdiagnozowano cukrzycę typu 2, może mieć w rzeczywistości LADA [3]. Do jej rozpoznania konieczne jest stwierdzenie obecności autoprzeciwciał typowych dla cukrzycy typu 1, przede wszystkim anty-GAD65, i/lub niskie stężenie peptydu C [1].
Cukrzyca typu 2
Jest najczęściej występującą postacią cukrzycy. Stanowi około 90% przypadków zaobserwowanych u chorych. Początek jest łagodny a objawy mniej nasilone, ponieważ choroba rozwija się długo. Dotyka najczęściej osoby starsze. Jednak w dzisiejszych czasach obserwuje się również alarmujący wzrost jej zachorowań u znacznie młodszych osób (również u dzieci). Pewne sytuacje czy zdarzenia mogą sprzyjać rozwojowi cukrzycy typu 2 (są to tak zwane czynniki ryzyka cukrzycy typu 2).Jeżeli już o tym mowa, czynnikami ryzyka są:
- otyłość,
- siedzący tryb życia i niska aktywność fizyczna,
- nieodpowiednia dieta,
- nadciśnienie tętnicze,
- używki.
Przyczyną podwyższonego poziomu glukozy we krwi nie jest brak insuliny, ale jej nieprawidłowe wydzielanie i/lub słabsze działanie w organizmie. Następnie dochodzi do uszkodzenia komórek beta produkujących insulinę. W momencie rozpoznania choroby około 50% komórek beta, które wydzielają insulinę, jest jeszcze aktywnych. Oznacza to, że organizm nadal jeszcze produkuje własny hormon. Z tego właśnie powodu pacjenci początkowo leczeni są za pomocą diety i zwiększonego wysiłku fizycznego oraz leków doustnych. Stosuje się tabletki, które nie zawierają insuliny, a powodują tylko wzrost wrażliwości komórek na nią lub zwiększają ilość insuliny uwalnianą z trzustki [3].
W kolejnych latach trwania choroby dochodzi do coraz większego niszczenia komórek beta i może być konieczne uzupełnianie insuliny z zewnątrz. Należy jednak pamiętać, że kluczowa w leczeniu cukrzycy typu drugiego (zwłaszcza w początkowej fazie choroby) jest starannie dobrana dieta oraz aktywność fizyczna.
Cukrzyca MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young).
Cukrzyca monogenowa (czyli wywołana mutacją tylko w jednym genie), stanowi 1–2% wszystkich przypadków cukrzycy. Jest rzadkim typem cukrzycy, spowodowanym genetycznym (wrodzonym) uszkodzeniem komórki beta, która produkuje insulinę. Powstaje w wyniku pojedynczej mutacji, dlatego jej ostateczne zdiagnozowanie uzależnione jest od badania genetycznego. W uproszczeniu nazywa się ją cukrzycą typu dorosłego (typu II) występującą u ludzi młodych. Charakterystyczne są dla niej zachorowania kilku członków rodziny w trzech kolejnych pokoleniach. Zapotrzebowanie na insulinę nie jest duże, w pierwszym okresie choroby wystarczają wysokie dawki leków doustnych [2,3].W tym miejscu warto również wspomnieć o tzw. cukrzycy noworodkowej, którą definiuje się jako zachorowanie przed 9. miesiącem życia. W takim przypadku konieczne jest wykonanie badania genetycznego w celu potwierdzenia występowania choroby. Pacjentów cierpiących na cukrzycę wrodzoną leczy się lekami doustnymi. Ten typ cukrzycy jest niezwykle rzadki[1, 2].
Cukrzyca w ciąży:
- Cukrzyca przedciążowa – gdy kobieta chorująca na cukrzycę jest w ciąży (niezależnie od typu choroby)
- Cukrzyca ciążowa – różnego stopnia zaburzenia tolerancji węglowodanów lub cukrzyca rozwijająca się lub po raz pierwszy rozpoznana w ciąży. Ustępuje po urodzeniu dziecka. W grupie kobiet z cukrzycą ciężarnych istnieje wyższe ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę. Leczenie tej postaci cukrzycy powinno być prowadzone tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach ginekologiczno-diabetologicznych [1, 2].
Cukrzyca wtórna
Spowodowana jest współistniejącymi z cukrzycą innymi zaburzeniami lub zespołami chorobowymi. Najczęstsze przyczyny cukrzycy wtórnej to:- niektóre leki stosowane w chorobach układu krążenia (tiazydy lub inne leki moczopędne, szczególnie w zestawieniu z beta blokerami, leki sterydowe i inne)
- niektóre choroby gruczołów dokrewnych (endokrynopatie) – choroba Cushinga i zespół Cushinga, akromegalia, nadczynność tarczycy, guz chromochłonny nadnerczy, guz wydzielający glucagon
- genetycznie uwarunkowane choroby przemiany materii – hemochromatoza
- choroby trzustki – przewlekłe zapalenie trzustki, rak trzustki, zwłóknienie torbielowate (mukowiscydoza), stan po pankreatektomii (operacyjnym usunięciu trzustki)
- inne (np. zakażenia – cytomegalia, różyczka) [1, 3, 5].
Cieszę się że przeczytałam ten wpis :) Dzięki Tobie naprawdę zgłębiłam moją wiedzę na ten temat <3
OdpowiedzUsuńSuper. Cieszę się. Pozdrawiam ;)
Usuń